لخته شدن خون در مغز چگونه اتفاق می افتد؟
لخته شدن خون در مغز منجر به گرفتگی رگ ها و مویرگ ها مغزی می شود و در نتیجه، اتفاقات بسیار ناگواری برای سلول ها و بافت های مغز رخ خواهد داد که طیفی از نارسایی مغزی تا سکته های مغزی شدید و مرگ را به همراه دارد. زنجیره اتفاقاتی که منجر به لخته شدن خون در مغز می شوند ممکن است در تمامی سنین و برای همه رخ دهد و حتی جنین در رحم مادر نیز ممکن است دچار آن شود. سکته مغزی ناشی از لخته خونی می تواند براحتی منجر به مرگ شود. در صورت تشخیص به موقع و مراجعه به برترین جراحان مغز و اعصاب، می توان از بروز آسیب ها جلوگیری به عمل آورد.
سکته مغزی معمولاً به دلیل اختلال گردش خون ناگهانی در مغز رخ می دهد. در اکثر موارد، یک لخته خون در سر (ترومبوس) مسئول این است که رگ مغز را می‌بندد. بافت اطراف دیگر نمی‌تواند اکسیژن و مواد مغذی تأمین کند و آسیب می‌بیند. گاهی اوقات لخته بدون هیچ آسیب خارجی در جریان خون ایجاد می‌شود. هنگامی که آنها یک رگ خونی را مسدود می‌کنند، عوارض خطرناکی مانند ترومبوز یا سکته می‌تواند رخ دهد. این مورد در افراد سالم بسیار نادر است. اگر لخته خون در خود قلب ایجاد شود، می‌تواند به مغز مهاجرت کند و در آنجا لخته شود و سکته بروز کند.
علائم لخته شدن خون در سر
- فلج ناگهانی، گاها در یک طرف بدن
- کمبود قدرت در بدن بخصوص در پاها و بازوها
- احساس بی‌حسی یک‌طرفه
- اختلالات بینایی
- اختلال تعادل
- سرگیجه
- اختلالات گفتاری مانند زمزمه کردن یا از دست‌دادن زبان
- از دست‌دادن هوشیاری
- سردرد شدید
- عدم ثبات در هنگام راه‌رفتن و ایستادن
انواع لخته های خونی در مغز
1- ترومبوز: لخته های خونی از نوع ترومبوز ثابت بوده و از جای خود حرکت نمی کنند. این لخته ها در همان محلی که ایجاد شده اند باقی می مانند و معمولاً منجر به انسداد جریان خونی می شوند.
2- آمبولی: گاه لخته های خونی به قطعات کوچکتر خرد شده و سپس همراه جریان خون در بدن به گردش در می آیند.
لخته های خونی بر اساس محل شکل گیری
لخته های سرخرگی: این لخته ها در سرخرگ ها شکل گرفته و منجر به انواع سکته های مغزی می شوند.
لخته های سیاهرگی: این لخته ها در سیاهرگ ها شکل گرفته و سرعت تشکیل آنها کم است. به همین دلیل تا زمان وسیع شدن آسیب وارده به بدن، شما ممکن است متوجه وجود آنها نشوید:
ترومبوز سیاهرگی سطحی: این لخته ها در سیاهرگ های سطحی مغز ایجاد می شوند. معمولاً خرد نشده و با جریان خون جابجا نمی شوند.
ترومبوز سیاهرگی عمیق: معمولاً در یکی از سیاهرگ های اصلی و در عمق مغز و ساختارهای نزدیک قاعده جمجمه شکل می گیرند.
آمبولی ریوی: این لخته ها در سیاهرگ های پا شکل گرفته و معمولاً در رگ های ریه گیر کرده و منجر به مرگ می شوند. در برخی موارد بخش هایی از آنها همزمان به مغز رسیده و منجر به بروز سکته مغزی نیز می شوند.
درمان لخته خون در سر
رایج‌ترین درمان‌های لخته خون در سر عبارت‌اند از:
درمان لیز
این روش درمانی مرسوم برای پاکسازی لخته خون در سر است. در اینجا یک دارو (فعال‌کننده پلاسمینوژن بافت نوترکیب) از طریق سیاهرگ مربوطه به جریان خون منتقل می‌شود. این دارو خون را رقیق می‌کند و در نتیجه لخته را حل می‌کند.
ترومبولیز موضعی و سیستمیک
نحوه استفاده از لیز درمانی به زمان بستگی دارد. ترومبولیز سیستمیک که در آن دارو از جریان خون عبور می‌کند، حداکثر تا چهار ساعت و نیم پس از شروع سکته مغزی امکان‌پذیر است. درمان موضعی که در آن پزشکان کاتتر را به سمت لخته خون فشار می‌دهند و ماده منعقدکننده را مستقیماً در آنجا وارد می‌کنند، تا شش ساعت پس از حمله امکان‌پذیر است.
پروفیلاکسی ثانویه
اگر مستعد لخته شدن خون هستید، پروفیلاکسی ثانویه می‌تواند به پیشگیری از آن کمک کند. اگر در معرض خطر بیشتری هستید، باید این درمان را برای یک‌عمر ادامه دهید. شناخته‌شده‌ترین دارو برای این امر آسپرین است.
عمل جراحی
این عملیات پرخطر است. کوچک‌ترین اشتباهات می‌تواند باعث آسیب‌های مغزی شود و بسته به محل لخته منجر به ناتوانی‌های مادام‌العمر، از ازدست‌دادن زبان تا مشکلات حرکتی، فلج، اختلال هوشیاری یا ازدست‌دادن توانایی‌های ذهنی شود. برای عمل، لخته باید نزدیک عروق بزرگ‌تر باشد، در غیر این صورت جراحان نمی‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند. پس بهتر است که قبل از عمل با جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات صحبت کنید و از آنها در این مورد مشاوره بگیرید.